“Hamısı Madamın günahıdır”. Bu başlığı məqalələrinin birində bu addan istifadə edən yazıçı, tərcüməçi və jurnalistdən götürmüşəm. Əvvəlcə mən də sizin kimi fikirləşdim ki, siyasi mətnlər müəllifinin nöqteyi-nəzərindən günahkar sayılan bu hansı “Madam”dır!!
Onun məqaləsinin mətnini oxuyandan sonra başa düşdüm ki, məqsədi “madam-ul-omr” (ömürlük) hökmranlardır.
Onun fikrincə, müasir dünyada ömürlük hökmranlıq edənlər öz xalqını fəsad, cəhalət və gerilik içində qoyublar.
Kuba, Misir, Tunis, Zimbabve, Şimali Koreya və onlarla başqa ölkəyə baxın. Onların hamısının prezidentlər və krallar şəklində ömürlük hökmdarları olub və ya var.
Bu insanlar planetin ən yaxşı və ən sağlam insanları olsalar belə, onların nəzarətində olan təşkilatlar, nazirliklər və qurumlar yenə də fəsada düçar olacaq.
Bu hökmranlar özlərini incə hiylələrlə ömürlük edirlər. Məsələn, Səddam, Muqabe, Mübarək və sair kimiləri formal və sifarişli seçkilərlə hökuməti öz adlarına keçirirlər. (1993-cü ildən Azərbaycan Respublikasında baş verənlər)
Təqribən, elə bir ölkə tapa bilməzsiniz ki, onun ömürlük prezidenti və ya kralı olsun, eyni zamanda inkişaf etmiş bir ölkə olsun. Azərbaycan Respublikasının müsibətləri və problemləri dünənin və ya bu günün deyil, Əliyev ailəsinin saxta seçkilər keçirməklə özlərini ömürlük etdikləri vaxtdan başlayıb.
İnkişaf etmiş ölkələrin əksəriyyətində qüdrətli başçıların iki müddətdən artıq prezidentliyə namizəd olmasına icazə verilmir, çünki bu halda onlar fəsad və geriliyə düçar olurlar.
Təbii ki, İngiltərə kraliçası, İsveç və İspaniya kralları, Yaponiya imperatoru kimi insanları bu qaydadan istisna etmək lazımdır. Çünki onların əlində güc yoxdur və iştirakları yalnız simvolik xarakter daşıyır. Bu kimi ölkələrdə əsas güc baş nazirin və ya partiya mexanizmi ilə müvəqqəti seçilən digər məsul şəxslərin əlindədir.
Bir vaxtlar qaradərililərin və dünya azadlıqsevərlərinin əfsanəsi Nelson Mandelanın şərəfinə onun iki müddətdən artıq prezidentliyə namizəd ola bilməsi üçün qanunun dəyişilməsini istədikdə, o , gülünc bir qanunla ömürlük prezident olmaqdan imtina etdi. Mandela bilirdi ki, onun dövründə və ya ömürlük olacaq növbəti prezident dövründə korrupsiya dövlət qurumlarında kök sala və cəmiyyətin məhvinə səbəb ola bilər.
Əgər Əliyev ailəsi müvəqqəti hökumət ənənəsini davam etdirsə idi və heç kəs iki müddətdən artıq prezident ola bilməsəydi, bəlkə də neft zəngini olan Azərbaycan bu səfalət və yüksək inflyasiya ilə korrupsioner və səriştəsiz bir hökumətdən əziyyət çəkməzdi.
Zimbabvenin (Robert Muqabe), Misirin (Mübarək), Liviyanın (Qəddafi), İraqın (Səddam) taleyi və onlarla başqa ölkənin hökmranları ömürlük olmasaydı, bu fəlakət, bədbəxtlik və geriliyi yaşamazdılar.
Səudiyyə Ərəbistanı kimi ömürlük kralı olan bir ölkə, bu yarımçıq və dövlət modernləşməsi ilə belə, gələcəkdə demokratiya mexanizmini qəbul etməsə, İran şahı ilə eyni aqibəti yaşayacaq.
Bizdə ömürlük hökmranları olan, eyni zamanda inkişaf etmiş cəmiyyəti olan bir ölkə yoxdur.
Digər tərəfdən, demək olar ki, bütün inkişaf etmiş ölkələrin müvəqqəti başçıları var və onlar məsuliyyət müddəti bitdikdən sonra dindirilə, hətta mühakimə oluna bilərlər.
Bu günlər Azərbaycanda prezident seçkilərinin elan olunduğu günlərə təsadüf edir. Cənab İlham Əliyev Azərbaycan qayğıkeş xalqının nəsihətini qəbul etsə və Yaponiya imperatoru və ya İspaniya kralı və İngiltərə kraliçası kimi bir vəzifəni qəbul etsə, iqtidarı partiyalara və baş nazirlərə buraxsa, bəlkə İran şahının taleyi onun başına gəlməz.
İnanın, bütün günah bu “ömürlük”dədir.