MEHRİBAN ALLAHDAN NƏ ÜÇÜN QORXMALIYIQ?
Posted on : Digər sahələr 10/16/2017
MEHRİBAN ALLAHDAN NƏ ÜÇÜN QORXMALIYIQ?
Ayə və rəvayətlərə
əsasən, mömin şəxs Allahdan qorxmalıdır.
إِنَّمَا ذَلِكُمُ الشَّيْطَانُ يُخَوِّفُ أَوْلِيَاءهُ فَلاَ
تَخَافُوهُمْ وَخَافُونِ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ
“Sizi yalnız o
Şeytan öz dostlarından qorxudub çəkindirir. Amma siz onlardan qorxmayın!
Əgər möminsinizsə, Məndən qorxun!” (“Ali-İmran”
surəsi, ayə 175.)
Məsumların (ə)
dua və münacatlarında daim Allah qorxusu yad edilir. Hətta imam Səccadın (ə)
bir münacatı “Munacatul-xaifin” – “Qorxanların münacatı” adlanır. Peyğəmbər (s)
və imamların (ə) bütün hərəkətlərində Allah qorxusu müşahidə edilir. Hətta tarixdə
göstərilir ki, bəziləri Allah qorxusundan huşlarını itirirmişlər.
Allahdan
qorxmaq nə deməkdir? İnsan qorxduğu mövcudu sevə bilərmi? Qorxudan qılınan
namazdan necə ləzzət almaq olar?
Qeyd etməliyik
ki, ayə və rəvayətlər Allah qorxusunu müsbət hal kimi tanıtdırırlar. Amma bu məsələyə
şübhə ilə yanaşanlar da var. Bəziləri iddia edirlər ki, Allah mərhəmətlidir və
Ondan qorxmağa dəyməz. Əslində isə Allahdan qorxan öz əməllərinə görə qorxmalıdır.
Allah-Taalanın varlıq aləmində hökm sürən qanunlarına görə günah cəza ilə nəticələnir.
Qiyamət günü insan Allahın yox, öz günahlarının cəzasına çatacaq. Təsəvvür edin
ki, bir şəxs öz bağına çəkdiyi dəmir hasara cərəyan buraxaraq xəbərdarlıq işarəsi
qoyub. Əgər bir kəs xəbərdarlığa məhəl qoymadan hasara toxunub ölərsə, bu hadisənin
səbəbkarı bağ sahibi deyil.
Bu qorxu
insanda təvazökarlıq halı yaradır və onu müxtəlif günahlardan çəkindirir. Amma
qəlbində Allah qorxusu olmayanlar min bir cinayətə əl ataraq, nəhayətdə cəhənnəm
əzabına düçar olurlar. Demək, Allah qorxusu insan üçün çox faydalıdır və hər
bir insan özündə bu halı yaratmağa çalışmalıdır.
ALLAH QORXUSUNUN DƏRƏCƏLƏRİ
Allah
qorxusunun dərəcəsi insanın iman mərtəbəsindən asılıdır. Adi insanlarla
övliyaların qorxusu arasında çox fərq var. Övliyalar üçün dünya təhlükələri heç
bir qorxu törətmir. “Yunis” surəsinin 62-ci ayəsində oxuyuruq:
أَلا إِنَّ أَوْلِيَاء اللّهِ لاَ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلاَ هُمْ
يَحْزَنُونَ
“Bilin ki, Allahın dostları üçün heç bir qorxu yoxdur və onlar kədərlənməzlər.”Övliyalar
zalım rəhbərdən, qaçaq quldurdan və digər dünyəvi təhlükələrdən yox, yalnız
Allahdan qorxarlar.
Əhli-beytdən (ə)
nəql olunmuş dualara nəzər salsaq, faydalı qorxunu tanıya bilərik. “Kumeyl”
duasında imam Əli (ə) Allaha müraciətlə belə ərz edir: “Tutaq ki, əzabına səbiredə bildim, bəs Səndən uzaqlığa necə dözəcəyəm?!” Övliyaların
qorxusu biz düşündüyümüz qorxu deyil. Onlar Allahın əzabını bizdən çox dərk
etdikləri üçün, Allahın narazılığından qorxurlar. Gəlin etiraf edək ki, bu
hissləri anlamaq bir o qədər də asan deyil. Deyilənləri anlamaq üçün məhəbbət
bağlılığına nəzər salaq. Aşiqin ən böyük ehtiyacı məşuqun diqqətini cəlb edib
ona qovuşmaqdır. Vüsalın ziddi fəraqdır. Aşiq öz məşuqunun fəraqından nalə çəkir.
Allahın fərağından nalə çəkənlər də var. Əgər ilahi eşqi dərk etmiriksə, bunun
səbəbi mərifətimizin azlığıdır. İlahi eşqdə də vüsal var. Əgər imam Əli (ə)
şirin vüsalı dadmasaydı, acı fəraqdan qorxmazdı. Vüsalın şirinliyi məhəbbətin mərtəbəsindən
asılıdır. Övliyaların duyduğu ləzzət misilsizdir və bu halla tanış olmaq üçün
münacatları mütaliə etmək lazımdır. Bu mütaliələrdən sonra məsumların (ə) ilahi
məhəbbətinə heyran qalmamaq olmur.
Hər halda,
ilahi məhəbbəti dadanlar üçün ikinci ləzzətli şey yoxdur. İmam Səccad (ə)
“Minacatul-muhibbin” duasında Allaha belə müraciət edir: “Pərvərdigara Səninməhəbbətinin şirinliyini dadan Səndən üz döndərərmi?!” Bu
şirinliyi dadanlar üçün ən böyük qorxu vüsaldan məhrum olmaqdır. Bəli, Allah
qorxusunun belə bir mərtəbəsi var.
ALLAHIN NƏZƏRİNDƏN MƏHRUMLUQ QORXUSU
Qorxunun digər
bir dərəcəsi axirət nemətlərindən məhrum olmaq qorxusudur. İlahi nemətlər isə
iki qismdir: maddi nemətlər və mənəvi nemətlər. Kamil mərifət sahibləri üçün mənəvi
nemətlər hər şeydən üstündür və onlar bu nemətləri itirməkdən qorxurlar. Quran ayələrindən
məlum olur ki, ən böyük cəza mənəvi cəzadır: “Ali-İmran” surəsinin 77-ci ayəsində
buyurulur:
إِنَّ الَّذِينَ يَشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللّهِ وَأَيْمَانِهِمْ ثَمَنًا
قَلِيلاً أُوْلَـئِكَ لاَ خَلاَقَ لَهُمْ فِي الآخِرَةِ وَلاَ يُكَلِّمُهُمُ
اللّهُ وَلاَ يَنظُرُ إِلَيْهِمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلاَ يُزَكِّيهِمْ وَلَهُمْ
عَذَابٌ أَلِيمٌ
“Allah ilə olan
əhdlərini və andlarını ucuz bir qiymətə satan şəxslərə axirət nemətlərindən heç
bir pay yoxdur. Allah qiyamət günündə onları dindirməz, onlara nəzər salmaz və
onları (günahlarından) pak etməz (təmizə çıxarmaz). Onları şiddətli bir əzab
gözləyir!”
Bəli, bəzilərinin
insanlıq şəxsiyyəti o qədər alçalar ki, Allahın nəzərindən məhrum olarlar. Məhəbbət
haqqında təsəvvürü olanlar gözəl anlayırlar ki, məhbubun baxışından məhrum
olmaq necə böyük dərddir. Körpə üçün ən böyük narahatlıq ananın nəzərindən məhrum
olmaqdır. Mərifət əhli üçünsə ən böyük əzab Allahın onlardan üz döndərməsidir.
Körpəsindən incimiş ana ondan üz çevirdikdə uşaq ananın ətəyindən yapışır,
özünü çox narahat hiss edir. Allah kafirlərə və günahkarlara bu sayaq biganəlik
göstərir. Ona görə də bir çox imanlı insanlar Allahın nəzərindən məhrum
olmaqdan qorxurlar. Avam insanlar isə elə başa düşürlər ki, Allah onları sevir
və onlardan razıdır.
Mərifət əhli
üçün ən dəyərli nemət Allahın diqqətidir. Onlar öz “ya Allah” çağırışlarına
Allahdan cavab gözləyir və bəzən də buna nail olurlar. Məsum İmamların (ə)
münacatlarında Allahdan cavab eşitmək arzusu önəmli yer tutur. “Biharul-ənvar”
kitabının 90-cı cildində belə bir münacat bəyan olunur: “Pərvərdigara! Səni çağırdığım zamansəsimi eşit, dua edərkən məndən üz çevirmə!” Demək,
Allahın insandan üz çevirməsi daha dərin mənaya malikdir. Əgər Allah hər şeyi
eşidəndirsə, necə ola bilər ki, kiminsə çağırışını eşitməsin? Demək, “nəzər
salmaq”, “eşitmək” tamam başqa mənadadır.
İnsan bəzən belə
sözlər işlədir: “Filankəs, mənə baxmırsan”, “filankəs məni eşitmədi”. Bu cümlələr
sözün həqiqi mənasında işlədilməmişdir. Əgər bir rəhbər haqqında deyilərsə ki,
“bu rəhbər xalqını eşitmir” və ya “bu rəhbər xalqına baxmır”, aydın məsələdir
ki, söhbət adi eşitməkdən, baxmaqdan getmir. Sadəcə, qulaqla eşitmək, gözlə
baxmaq ayrı, məhəbbət və mərhəmətlə baxıb-eşitməksə ayrıdır. Məsumlar (ə)
Allahdan mərhəmət dolu baxış və sevgi dolu dinləmə arzulamışlar.
Demək, etinasız
münasibət möminlərdə qorxu yaradır. Onlar bu münasibəti cəhənnəm əzabından da
ağır bilirlər.
GÜNAH QORXUSU
Adi insanlar,
adətən, günahlarına görə qorxurlar. Təbii ki, hər bir günah xoşagəlməz sonluqla
nəticələnə bilər. Əgər insan günahlarından qorxmaqla Allaha yaxınlaşa bilirsə,
bu müsbət bir haldır. Təəssüf ki, mərifət və imanı zəif insan nə qədər günah
etsə də narahat olmur. Qurani-Kərimdə yüzlərlə ayə cəhənnəm əzabından danışır.
Göstərilir ki, bu əzabın çox böyük və dözülməz olması qeyd olunur. Oxuduğumuz
bu ayələr bizə təsir edirmi? Bir şəxs bu ayələri gözəl səslə oxuduğu zaman
deyilən sözlərdən xoflanmaq əvəzinə, səsin gözəlliyindən ləzzət alır. Hansı ki,
cəhənnəm ayələrini eşidən insan divanəlik həddinə çatmalıdır.
Günahın cəzasından
əlavə onun çirkinliyinə, Allaha qarşı qiyam olmasına diqqət yetirmək lazımdır.
Necə ola bilər ki, Allahın verdiyi nemətlər müqabilində Ona təşəkkür etmək əvəzində
günaha yol verək?
Allah-Taala
buyurur ki, mənim göstərişlərimdən çıxan insan özünün və mənim düşmənimi şad edər.
Amma biz bilə-bilə Allahın düşmənini sevindiririk. Allahla müxalifət etmək
şeytana itaət deməkdir. “Yusuf” surəsinin 5-ci ayəsində oxuyuruq:
إِنَّ الشَّيْطَانَ لِلإِنسَانِ عَدُوٌّ مُّبِينٌ
“Həqiqətən şeytan insanın açıq-aşkar düşmənidir.” Yaxın
dostunun düşməni ilə əməkdaşlıq etmək dosta xəyanət etmək deyilmi?!
Əgər yaxşılıq
etdiyiniz adam sizə qarşı çıxsa, ona yenə də yaxşılıq edərsinizmi? Sözsüz ki, qəzəblənib
həmin şəxsdən üz döndərərsiniz. Bəs nə üçün insan Allahı qəzəbləndirməkdən
qorxmur? Məsumlar isə Allaha belə yalvarır: “Pərvərdigara, Səniqəzəbləndirməkdən qorxur, Sənə sığınıram.” İnsan
yol verdiyi günahların mahiyyətini anlaya bilsə qorxudan tir-tir əsər. O,
etdiyi günahların müqabilində qucaq açmış əzablardan xəbərdar olsa, mum tək əriyər.
İmam Əli (ə)
kimi əzəmətli bir şəxsiyyət görün necə sızıldayır: “Aman azuqənin azlığı vəsəfərin uzaqlığından!” (“Allaha
doğru”, Ayətullah Misbah Yəzdi, səh.223-230.)
(Maide.az)