واحد پژوهش و تحقیق "اردبیل مهد تشیع"؛ پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی جمهوری های مسلمان نشین آسیای مرکزی و قفقاز از اهداف نویافته و جدید این جریانات افراطی ـ انحرافی بویژه وهابیت بشمار آمده و مورد توجه رهبران و هدایت گران پشت پرده این گروهها قرار گرفته اند. در این مجموعه جغرافیایی نیز جمهوری آذربایجان بنا به دلایل متعددی از کشورهای اصلی مورد توجه به حساب آمده و افراد و گروههای وهابی بصورت چشم گیری مشغول فعالیت های تبلیغی در آن شده اند.

با توجه به خلاء مذهبی شکل گرفته در دوره ۷۰ ساله حاکمیت کمونیستها و نفوذ قدرت های دیگر، اوضاع به گونه ای رقم خورد که در قانون اساسی این کشور بدون اعتنا به دین اکثریت مردم، راه خود را مانند حاکمان پیشین اما با چهره ای بزک شده به لیبرالیسم، ادامه داده و قانون اساسی این کشور را بر پایه دو اصل لائیسم و سکولاریسم بنا نهادند.

شروع جنگ قره باغ و تجاوز ارمنستان که با حمایت قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای انجام گرفت، اوضاع سیاسی این کشور دگرگون و وضعیت نابسامانی به خود گرفت. در این شرایط بستر مناسبی برای تبلیغ و گسترش مذاهب و فرقه های مختلف ازجمله وهابیت را در این جمهوری بوجود آورد. اما شاید بتوان مهم ترین عامل رشد وهابیت در این کشور را ترس شدید سیاستمداران غربی و به خصوص صهیونیست ها از علاقه این مردم به تشیع و گرایش به جمهوری اسلامی، با توجه به اشتراکات تاریخی و فرهنگی فراوان و بعنوان محوری شیعی، دانست.

جمهوری آذربایجان اگرچه کشوری اسلامی و دارای اکثریت جمعیت شیعه است ولی امروزه از شرایط مطلوبی در حوزه دین و دینداری برخوردار نیست و جامعه دینی این کشور اگر نگوئیم با بحران ولی بی شک با التهاب و نوعی سردرگمی دست به گریبان است .

از حجم و گستردگی فعالیت ها و برنامه هایی که از سوی گروههای وهابی در جمهوری آذربایجان به اجرا درمی آید پیداست که این جریان سرمایه گذاری بالایی در این جمهوری کرده و از پشتوانه مالی قوی ای بهره می برد

از سال ۱۹۹۰ میلادی بود که این فرقه پایگاه های تبلیغی خود را در باکو و سومقائیت و دیگر شهرهای این کشور، تحت پوشش اهل سنت تشکیل داده و با حمایت های مالی کشورهای عربستان سعودی و کویت روز به روز نفوذ بیشتری در این کشور پیدا کردند. به طوری که طبق آمارهای غیر رسمی، از ۱۳۰۰ مسجد موجود در این کشور، بیش از ۱۵۰ مسجد تحت نظارت وهابیون قرار دارد.این درحالی است که این گروه ها روز به روز منسجم تر شده و توانسته اند در نقاط مختلف کشور آذربایجان مراکز قدرت تشکیل داده و به تبلیغ و نشر افکار ضاله وهابیت بپردازند.در این بین بیشترین فعالیتهای این گروهها متمرکز به شبکه های مجازی و سایت ها می باشد .لازم به ذکر است در عرصه ی میدانی نیز اخیرا فعالیت هایی داشته اند که از آن جمله می توان به کشف یک مرکز آموزش نظامی در شهر سومقاییت وهمچنین کشف و دستگیری مقدار زیادی مهمات،نارنجنک دستی،اسلحه های سنگین و سبک اشاره کرد. رهبران وهابی کشور آذربایجان که غالبا متمایل به گروه تروریستی داعش می باشند در سخنان خود به عدم تقابل با دولت مستقل آذربایجان اشاره و با وقاحت تمام از دولت حاکم دفاع می کنند.

در عرصه شبکه های مجازی نیز با ایجاد صفحات و گروهها به تبلیغ اندیشه های فرقه ضاله وهابیت می پردازند این درحالی است که همه ی هجمه ها به سوی مذهب حقه تشیع می باشد و اکثر کاربران این صفحات در بسیاری از موارد بی هیچ منطق و دلیلی به توهین و فحاشی علیه اعتقادات شیعه و مقدسات آن می پردازند که در ذیل به اختصار به ترتیب اولویت به هریک از آنها می پردازیم:

1-اکثرمواضع انها نزدیک به گروههای تکفیری داعش بوده و یا از آنها به طور قاطع حمایت می کنند مستندات نشان میدهد که از آغاز حرکت گروه های تکفیری داعش در سوریه و عراق افراد زیادی از کشور جمهوری آذربایجان به داعش پیوسته اند.

2- ایران به عنوان پرچمدار و پیشرو در اهداف والای تشیع مورد شدیدترین توهین ها و تهمت ها از سوی وهابی های فعال در آذربایجان قرار می گیرد.

3- توهین به شعائر حسینی در اولویت این سایت ها و صفحات در فضای مجازی قرار گرفته است به طوری که از هیچ توهینی و تمسخری دریغ نمی نمایند از آن جمله می توان به تمسخر بقاع متبرکه ، استفاده از مهر تربت کربلا ، سینه زنی ، مداحی ، مجالس وعظ سرور و سالار شهیدان اشاره کرد.

سیاستهای غلط دولتهای گذشته در جمهوری آذربایجان و سر درگمی دولت فعلی موجب افزایش تحرکات وهابیت در این جمهوری شده است ،چیزی که در سفر اخیر الهام علی اف به کشورمان و دیدارش با مقام معظم رهبری به خوبی مشهود بود. در این دیدار علی اف “افراط گرایی مذهبی” را عامل نگرانی مشترک بین دو کشور بیان می کند و خواستار روابط بیشتر با جمهوری اسلامی می شود.