1. Məzlumun ahından qorxun!

Peyğəmbəri-Əkrəm (s) buyurmuşdur:

اِتَّقوا دَعْوَةَ الْمَظْلومِ وَإنْ كانَ كافِرا فَإِنَّها لَيْسَ دونَها حِجابٌ

“Kafir olsa da, məzlumun qarğışından qorxun! Çünki onun qarğışı müqabilində pərdə (maneə) olmaz.” (“Nəhcül-fəsahə”, səh.164, hədis 48.)

3. Zülmün üç növü

Peyğəmbəri-Əkrəm (s) buyurmuşdur:

الظُّلْمُ ثَلاثَةٌ، فَظُلْمٌ لا يَغْفِرُهُ الله، وَظُلْمٌ يَغْفِرُهُ، وَظُلْمٌ لا يَتْرُكُهُ، فَأَما الظُّلْمُ الَّذِي لا يَغْفِرُهُ الله فَالشِّرْكُ، قَالَ الله: {إنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ} وَأَمَّا الظُّلْمُ الَّذِي يَغْفِرُهُ فَظُلْمُ العِباَدِ أَنْفُسَهُمْ فِيمَا بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ رَبِّهِمْ وَأَمَّا الظُّلْمُ الَّذِي لا يَتْرُكُهُ الله فَظُلْمُ الْعِبَادِ بَعْضِهِمْ بَعْضًا

“Zülm üç növdür: Allah tərəfindən bağışlanmayan zülm, bağışlanan zülm və keçilməyən zülm. Allah tərəfindən bağışlanmayan zülm şirkdir (Allaha şərik qoşmaqdır). Allah-Taala buyurmuşdur: “Həqiqətən, şirk böyük günahdır.” Bağışlanan zülm bəndələrlə Pərvərdigar arasında onların özlərinə etdikləri zülmdür. Allahın keçmədiyi zülm isə bəndələrin bir-birinə etdikləri zülmdür (bəndələr bir-birinə etdikləri zülm və haqsızlıqdan keçməyincə, Allah da keçməz.)” (“Nəhcül-fəsahə”, səh.561, hədis 1924.)

3. Kişilərin ən pisi

Peyğəmbəri-Əkrəm (s) buyurmuşdur:

أَلاَ أُخْبِرُكُمْ بِشِرَارِ رِجَالِكُم

“Sizə kişilərin ən pisindən xəbər verimmi?”

Dedilər:

بَلَى يَا رَسُولَ اَللَّهِ

“Bəli, ey Allahın Rəsulu!”

Həzrət buyurdu:

إِنَّ مِنْ شِرَارِ رِجَالِكُمُ اَلْبَهَّاتَ اَلْجَرِيءَ اَلْفَحَّاشَ اَلْآكِلَ وَحْدَهُ وَ اَلْمَانِعَ رِفْدَهُ وَ اَلضَّارِبَ عَبْدَهُ وَ اَلْمُلْجِئَ عِيَالَهُ إِلَى غَيْرِهِ

“Həqiqətən, siz kişilərin ən pisi (bu xüsusiyyətlərə sahib olanlardır): 1. böhtançı; 2. söyüşcül; 3. tək-tənha yemək yeyən; 4. yaxşılığını əsirgəyən; 5. köləsini döyən; 6. əhli-əyalını (gündəlik ev xərclərində) başqasına möhtac edən.” (“Əl-kafi”, c.2, səh.292.)

4. Həqiqətdən uzaqlaşdıran, axirəti unutduran

Peyğəmbəri-Əkrəm (s) buyurmuşdur:

أَلاَ إِنَّ أَخْوَفَ مَا أَخَافُ عَلَيْكُمْ خَلَّتَانِ اِتِّبَاعُ اَلْهَوَى وَ طُولُ اَلْأَمَلِ أَمَّا اِتِّبَاعُ اَلْهَوَى فَيَصُدُّ عَنِ اَلْحَقِّ وَ أَمَّا طُولُ اَلْأَمَلِ فَيُنْسِي اَلْآخِرَةَ

“Agah olun, həqiqətən, sizin üçün iki şeydən daha çox qorxuram: nəfs istəyinə tabeçilik və uzun-uzadı arzular. Nəfs istəyinə tabeçilik insanı həqiqətdən uzaqlaşdırır, uzun-uzadı arzular isə axirəti unutdurur.” (“Əl-kafi”, c.8, səh.58.)

5. Dini olmayan zəif mömin kimdir?

Peyğəmbəri-Əkrəm (s) buyurmuşdur:

إِنَّ اللهَ لَيُبْغِضُ الْمُؤْمِنَ الضَّعِيفَ الَّذِي لاَ دِينَ لَهُ. فَقِيلَ: وَمَا الْمُؤْمِنُ الضَّعِيفُ الَّذِي لاَ دِينَ لَه؟ قَالَ: الَّذِي لاَ يَنْهَى عَنِ الْمُنْكَرِ

“Allah dini olmayan zəif mömini düşmən bilər.” Həzrətdən soruşulur: “Dini olmayan zəif mömin kimdir?” Buyurur: “Pislikdən çəkindirməyən (nəhy əz münkər etməyən) şəxs.” (“Biharul-ənvar”, c. 72, səh.228, hədis 4, bölüm 112.)

6. Cəhənnəm odunun sipəri

Peyğəmbəri-Əkrəm (s) Cəhənnəm odunun dillərinin sayının on doqquz olduğunu bildirərək buyurmuşdur:

مَنْ أَرادَ أَنْ يُنَجِيَهُ اللهُ مِنَ الزَّبانِيَةِ التِّسْعَةَ عَشَرَ، فَلْيَقَرْأْ: (بِسْمِ الله الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ)، فَإِنَّها تِسْعَةَ عَشَرَ حَرْفاً، لِيَجْعَلَ اللهُ كُلَّ حَرْفٍ مِنْها جُنَّةً مِنْ واحِدٍ مِنْهُمْ

“On doqquz dildən ibarət Cəhənnəm odundan qurtulmaq istəyən kəs on doqquz hərfdən ibarət olan “Bismilləhir-rəhmənir-rəhim”i oxumalıdır ki, Allah onun hər bir hərfini Cəhənnəm odunun bir dili qarşısında sipər qərar versin. (“Mustədrəkul-vəsail”, c.4, səh.387.)

7. Hamıdan çox kimə yaxşılıq edim?

Peyğəmbəri-Əkrəm (s) buyurmuşdur:

جَاءَ رَجُلٌ إِلَى النَّبِيِّ (ص) فَقَالَ: يَا رَسُولَ اللَّهِ! مَنْ‏ أَبَرُّ؟ قَالَ: أُمَّكَ قَالَ: ثُمَّ مَنْ؟ قَالَ:‏ أُمَّكَ قَالَ: ثُمَّ مَنْ؟ قَالَ أُمَّكَ قَالَ ثُمَّ مَنْ؟ قَالَ أَبَاكَ

Bir gün bir kişi Peyğəmbəri-Əkrəmin (s) hüzuruna gəlib soruşdu: “Ey Allahın Rəsulu! Hamıdan çox kimə yaxşılıq edim?” Həzrət buyurdu: “Anana.” Soruşdu: “Ondan sonra?” Həzrət buyurdu: “Anana.” Üçüncü dəfə soruşduqda, Həzrət yenə “Anana!” – deyə cavab verdi. Sual dördüncü dəfə təkrar olunduqda, Peyğəmbəri-Əkrəm (s) buyurdu: “Atana!” (“Əl-kafi”, c.2, səh.159.)

8. Günümüzün halı

Peyğəmbəri-Əkrəm (s) İmam Əliyə (ə) buyurmuşdur:

یَا عَلِیُّ إِنَّ اَلْقَوْمَ سَیُفْتَنُونَ بِأَمْوَالِهِمْ وَ یَمُنُّونَ بِدِینِهِمْ عَلَى رَبِّهِمْ وَ یَتَمَنَّوْنَ رَحْمَتَهُ وَ یَأْمَنُونَ سَطْوَتَهُ وَ یَسْتَحِلُّونَ حَرَامَهُ بِالشُّبُهَاتِ اَلْکَاذِبَةِ وَ اَلْأَهْوَاءِ اَلسَّاهِیَةِ فَیَسْتَحِلُّونَ اَلْخَمْرَ بِالنَّبِیذِ وَ اَلسُّحْتَ بِالْهَدِیَّةِ وَ اَلرِّبَا

“Ya Əli, (məndən sonra) bu ümmət tezliklə var-dövləti ilə imtahana çəkilər. Onlar dindarlıqlarına görə Allaha minnət qoyar və Allahdan rəhmət istəyərlər, özlərini əzabdan amanda bilər, yalan şübhələr və qəflətə salan istəklərlə haramları halal edərlər. Məstedici içkiləri halal içki, haram malı hədiyyə, sələmi al-ver zənn edərək özləri üçün halala çıxararlar.” (“Nəhcül-bəlağə”, xütbə 156.)

9. Behişt və Cəhənnəmin örtüyü

Peyğəmbəri-Əkrəm (s) buyurmuşdur:

حُفَّتِ اَلْجَنَّةُ بِالْمَكَارِهِ وَ حُفَّتِ اَلنَّارُ بِالشَّهَوَاتِ

“Behişt bəndəlik və ibadət əziyyəti ilə, Cəhənnəm isə şəhvətlərlə əhatə olunmuşdur.” (“Biharul-ənvar”, c.68, səh.72.)

10. İnsanı cəhənnəmlik edən iki səbəb

Peyğəmbəri-Əkrəm (s) buyurmuşdur:

أَكْثَرُ مَا تَلِجُ بِهِ أُمَّتِي فِي اَلنَّارِ اَلْأَجْوَفَانِ اَلْبَطْنُ وَ اَلْفَرْجُ

“Mənim ümmətimi Cəhənnəm oduna daxil edən iki əsas səbəb qarın və cinsi şəhvətdir.” (“Əl-kafi”, c.2, səh.79.)

11. İnsanı cənnətlik edən iki əməl

Peyğəmbəri-Əkrəm (s) buyurmuşdur:

أَكْثَرُ مَا تَلِجُ بِهِ أُمَّتِي فِي اَلْجَنَّةِ اَلتَّقْوَى وَ حُسْنُ اَلْخُلُقِ

“Mənim ümmətimi Cənnətə daxil edən əsas səbəblər təqva və gözəl əxlaqdır.” (“Əl-kafi”, c.2, səh.79.)

12. “Bismilləhir-rəhmənir-rəhim”i öyrədən və öyrənənin savabı

Peyğəmbəri-Əkrəm (s) buyurmuşdur:

إِذَا قَالَ الْمُعَلِّمُ لِلصَّبِيِّ قُلْ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ-  فَقَالَ الصَّبِيِّ‌ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ-  كَتَبَ اللَّهُ بَرَاءَةً لِلصَّبِيِّ وَ بَرَاءَةً لِأَبَوَيْهِ وَ بَرَاءَةً لِلْمُعَلِّمِ مِنَ النَّارِ

“Əgər bir müəllim bir uşağa “Bismilləhir-rəhmənir-rəhim” öyrədərsə və uşaq da “Bismilləhir-rəhmənir-rəhim” deyərsə, Allah-Taala həmin uşaq, onun ata-anası və müəllimi üçün Cəhənnəmdən qurtuluş vəsiqəsi yazar.” (“Camiul-əxbar”, c.1, səh.42.)

13. İmanın və həyatın yarısı

Peyğəmbəri-Əkrəm (s) buyurmuşdur:

مُدَارَاةُ النَّاسِ نِصْفُ الْإِيمَانِ وَ الرِّفْقُ بِهِمْ نِصْفُ الْعَيْش

“İnsanlarla “müdara” etmək (keçinmək) imanın yarısı, dostluq etmək isə həyatın yarısıdır.” (“Əl-kafi”, c.2, səh.117.)

14. Ən yaxşı əməl

Peyğəmbəri-Əkrəm (s) buyurmuşdur:

اُصیکُم بِالصَّلاةِ وَ حِفظِها فَاِنَّها خَیرُ العَمَلِ وَ هِیَ عَمُودُ دینِکُم

“Sizə namazı və onu qorumağı (vaxtında qılmağı...) tövsiyə edirəm. Çünki namaz ən yaxşı əməl və dininizin sütunudur.” (“Biharul-ənvar”, c.82, səh.209 və 226.)